Tym razem aż tak nie bolało – recenzja "S.N.U.F.F." Wiktora Pielewina

Drugie spotkanie z rosyjskim, współczesnym pisarzem wypadło nieco lepiej niż pierwsze. Jeśli zaglądacie do mnie od czasu do czasu, to wiecie, że jego Miłość do trzech Zuckerbrinów kompletnie nie przypadła mi do gustu (więcej szczegółów tutaj). Stwierdziłam, że co mi szkodzi, spróbować jeszcze jednej książki Pielewina, jeśli i tym razem się nie dogadamy, to odpuszczę... No i jak było? A to przeczytacie już dalej.

Tym razem pisarz opowiada nam historię Damilola Karpowa, mieszkańca Bizancjum / Big Biza, i Orka / Urka, Gryma. W porównaniu do Miłości do trzech Zuckerbrinów, tutaj mamy zarysowaną fabułę (co prawda, jest jej niewiele, ale jest) i jakoś bardziej trzyma się to wszystko całości, jak dla mnie. Bizancjum, czy też Big Biz, to świat najnowocześniejszych technologii, utworzony w wielkiej, sztucznej bańce unoszącej się w powietrzu, ale przytwierdzonej do powierzchni ziemi. Pod nią mieści się państwo Urka – zacofana kraina, której mieszkańcy nie mają dostępu do technologii posiadanych przez Big Biz. Mniej więcej co cztery lata wybucha wojna (zazwyczaj jednodniowa) między Urkami a Bizancjum – w książce ma miejsce wojna nr 221. Jej wynik bywa różny, ale zawsze ma ona miejsce na terenie Orkowej Sławy, wielkiego kręgu, ogrodzonego murem od reszty państwa, z kopcem w centrum, na którym powiewa flaga zwycięzcy.

Damilola to zawodowy kamerzysta – posiada latającą kamerę z mnóstwem dodatkowym udogodnień (w tym wyrzutnią rakiet) i dzięki niej kręci SNUFFy, czyli Special Newsreel / Universal Feature Film. To krótkie, brutalne filmiki bez cenzury, pokazujące powody wybuchu wojny i jej przebieg. Oczywiście, te, które pokazują to, co przyczyniło się do wybuchu walk, są specjalnie spreparowane, a Orkowie zostali na nich celowo sprowokowani do jakiegoś szczególnie okrutnego i bestialskiego czynu. Pielewin, pokazując świat Big Biza i to, jak jego mieszkańcy są zapatrzeni w ekrany monitorów (czy też manitu, jak tutaj są nazywane te urządzenia elektroniczne), demaskuje społeczeństwo uzależnione od mass-mediów. Ślepo wierzymy w to, co pokazują nam w telewizji, Internecie, czy mediach społecznościowych, bez odrobiny krytyki przyjmujemy to, co jest tam serwowane. Bezmyślnie, nawet nie zastanawiając się, podajemy dalej fake newsy i pomagamy im rozprzestrzenić się na cały świat.

Pielewin po raz kolejny roztrząsa tutaj na wszystkie strony świat seksu. Damilola jest właścicielem sury – to elektroniczna wersja kobiety, z tym, że można ją zaprojektować i zaprogramować tak, jak jej przyszły posiadacz zapragnie. Sura Damiloly to młodziutka dziewczyna, ustawiona na największą suczowatość i uwodzenie – przez co bawi się mężczyzną, jak tylko zapragnie. Nie rozumiałam tej chorej relacji, a wiek sury, tak jak wiek aplikacji prowadzącej Kieszę po Facestopie w Miłości do trzech Zuckerbrinów nasuwa mi podejrzenie o skłonności bohaterów do pedofilii. Z drugiej strony mamy w S.N.U.F.F. ukazanie wieku dopuszczającego do seksu na poziomie czterdziestu kilku lat, więc dla ludzi już nie najmłodszych. Pokazano tu też mniejszości seksualne, a znamienne jest stwierdzenie, że brak równości między nimi wynika z tego, że każda ma swoje problemy. Pielewin nie boi się krytykować społeczeństwa, nie ma dla niego największych świętości – obrywa się tu wszystkim po równo (feministkom, mniejszościom, etc.). I to chyba jest najlepsze w tej powieści.

S.N.U.F.F. to nie najłatwiejsza powieść, ale dużo bardziej zrozumiała i przyswajalna niż Miłość do trzech Zuckerbrinów. To wizjonerskie przedstawienie naszej przyszłości, w której informacja będzie rządzić nami teraz bardziej niż obecnie, a myślenie nie będzie już potrzebne. To krytyka społeczeństwa, które bez mrugnięcia okiem przyswaja wszystko, co serwują mu mass media, nie próbując nawet zastanowić się nad tym, co widzi. I chociaż ja już wiem, że z Pielewinem się nie pokocham, to doceniam jego pomysł na pisanie, a Wam życzę, żebyście odnaleźli coś ciekawego w lekturze jego książek.

Tytuł: S.N.U.F.F.

Autor: Wiktor Pielewin

Tłumaczenie: Aleksander Janowski

Wydawnictwo: Psychoskok

Liczba stron: 438

Rok wydania: 2018

Za egzemplarz serdecznie dziękuję: