Ekscentryczny lekarz, zwykły dziennikarz i brutalne morderstwa to mieszanka doskonała – recenzja "Alienisty" Caleba Carra

Platforma serialowo-filmowa Netflix szturmem weszła na polski rynek i podbiła go niemal z marszu. Sama rzadko oglądam na niej filmy, a jeszcze rzadziej seriale, ale dzięki nim poznaję kolejne książki, po które potem sięgam. Właśnie tak dowiedziałam się o Alieniście Caleba Carra, pierwszym tomie serii o ekscentrycznym doktorze Laszlo Kreizlerze. Obawiam się, że gdyby nie Netflix, to ta książka kompletnie by mi umknęła, a tak mogłam spędzić kilka przyjemnych wieczorów nad lekturą.

Nowy Jork 1896 roku. Dziennikarz kroniki policyjnej w The Times, John Moore, to jednocześnie bliski przyjaciel głównego komendanta policji nowojorskiej, Theodore'a Roosevelta (tak, mowa tu o przyszłym prezydencie Stanów Zjednoczonych). Kiedy miastem wstrząsają bestialskie zbrodnie popełnione na chłopcach-prostytutkach przebierających się za dziewczynki, Roosevelt postanawia sięgnąć po niecodzienne rozwiązanie. Tworzy zespół, złożony z dwóch policjantów, a także Moore'a i alienisty, doktora Laszlo Kreizlera. Dołącza do nich, jako łącznik między komendą policji a zespołem, sekretarka Theodore'a, Sara. Wspólnymi siłami starają się rozwiązać tę skomplikowaną sprawę, która obija się nawet o ludzi, sprawujących nieformalne rządy w mieście...

Sięgając po tę powieść, spodziewajcie się mieszanki gatunkowej. To jednocześnie kryminał, powieść psychologiczna, ale też powieść historyczna. Autor, opisując przebieg śledztwa w sprawie morderstw, przedstawia nam szeroką panoramę Nowego Jorku z końca XIX wieku. Poznajemy następujące w nim przemiany związane z napływem emigrantów, a także z postępującym rozwojem technologicznym. Tę książkę świetnie by się czytało, mając przed sobą mapę i mogąc śledzić krok po kroku wszystkie te miejsca, które pojawiają się w fabule. Co prawda, czasami mogą nurzyć niektóre detale, jak np. nazwy dań w restauracji, ale to chyba jeden z dwóch niewielkich minusów. Drugim jest fakt, że opisy kwestii politycznych, społecznych, czy też historycznych potrafią być dość długie, ciągnąc się na kilka stron. Mi to jednak nie przeszkadzało, czasami tylko irytowało trochę, bo dość skutecznie spowalniało akcję i rozciągało ją w czasie. Natomiast plusem jest styl i sposób podawania tego typu informacji przez autora. Nie zanudza on swojego czytelnika, przedstawiając wiadomości historyczne i społeczne, a wszystko zostaje podane w lekkiej i przystępnej w odbiorze formie.

Jeśli chodzi o bohaterów, to każdy z nich jest istnym oryginałem. Najnormalniejszy wydaje się być dziennikarz John Moore, który wiedzie nudne życie, mieszkając u swojej babki, i więcej czasu poświęcając zabawom, wizytom w teatrze czy operze, niż pracy i planom ustatkowania się. Sekretarka Sara to rezolutna, młoda kobieta, która chce udowodnić sobie i wszystkim innym, że może być w pracy policjanta równie dobra jak mężczyzna. To świetny przykład na postępujące zmiany społeczne, a Sara to odwzorowanie sufrażystki w Ameryce. Nie da się jednak ukryć, że najoryginalniejszym bohaterem jest jednak dr Laszlo Kreizler – pół Węgier, pół Niemiec, którego rodzice przyjechali do USA w poszukiwaniu lepszego życia. Ukrywa bolesną przeszłość, a jednocześnie jest najlepszym w Nowym Jorku alienistą, chociaż znienawidzonym przez światek lekarski za swoje niekonwencjonalne metody. Alienista to tak naprawdę psychiatra, a Kreizler specjalizuje się w psychiatrii dziecięcej. Jego rola w zespole to jednak coś w rodzaju profilera kryminalistycznego, który stopniowo tworzy portret psychologiczny mordercy, a za punkt wyjściowy służą mu ofiary zbrodni. Dzięki temu, Alienista nie jest tylko zwykłym, kolejnym kryminałem, ale pokazuje nam początki współczesnej kryminalistyki, włączając w to początki daktyloskopii, traktowanej wówczas jeszcze jako totalna nowinka i dziw.

Alienista to sporej grubości książka, którą jednak czyta się z ogromnym zaciekawieniem. Ten kryminał to absolutny must have dla każdego fana gatunku, ale także osoby interesujące się historią i kryminalistyką znajdą tu coś dla siebie. Gorąco polecam Wam pierwszy tom serii o doktorze Kreizlerze – ja mogę Was zapewnić, że jeśli tylko pojawią się na polskim rynku kolejne części, to z całą pewnością po nie sięgnę.

Tytuł: Alienista

Autor: Caleb Carr

Tłumaczenie: Zuzanna Naczyńska

Cykl: Dr Laszlo Kreizler, tom I

Wydawnictwo: Rebis

Liczba stron: 544

Rok wydania: 2018

Recenzja powstała dla portalu: