Podróż w poszukiwaniu prawdziwego siebie – recenzja "Wyprawy skrytobójcy" Robin Hobb

Każda podróż i każda droga muszą znaleźć swój koniec. Nie zawsze jest on szczęśliwy i po naszej myśli, nie zawsze wszystko układa się tak, jakbyśmy tego pragnęli. Nie zmienia to faktu, że ostatecznie i tak docieramy do celu. Tak też stało się w przypadku Bastarda Rycerskiego i jego przyjaciół w ostatniej części Trylogii Skrytobójcy.

Bastard wraca do żywych – dzięki starodawnej legendzie, którą przypomniał sobie jego opiekun od lat dziecięcych, Brus, młody mężczyzna po bestialskiej próbie zamordowania go przez księcia Władczego powoli odzyskuje siły i utracony po przebywaniu w ciele wilka człowieczy rozum. Niestety, nie wszystko toczy się po jego myśli i po kłótni z Brusem i Cieniem, Bastard odchodzi swoją drogą, chcąc zemścić się na swym wuju. Ostatecznie jednak wyrusza w podróż śladami swojego drugiego wuja, księcia Szczerego, uciekając tym samym przed księciem Władczym, który obwołuje się królem Królestwa Sześciu Księstw. Wraz z Bastardem uciekają z Koziej Twierdzy Błazen i ukochany wilk, Ślepun, a także żona Szczerego, księżna Ketriken. Podążają drogą, która wiedzie ich w rejony, których już dawno nie nawiedziła ludzka stopa – poszukują Najstarszych, smoków, które mają uratować Królestwo Sześciu Księstw przed statkami rozsiewającym kuźnicę i dzięki którym książę Szczery znów zasiądzie na tronie. Droga jest niebezpieczna i daleka, a książę Władczy nie ucieknie się przed niczym, by jego brat nigdy nie wrócił z nieznanych krain...

Skoro to już ostatni tom tej serii, to pokuszę się o zbiorczą analizę całości. Świat przedstawiony w trylogii to tylko część uniwersum Najstarszych. Autorka skupia się tu głównie na Królestwie Sześciu Księstw, ale już np. w serii Kupcy i Ich Żywostatki głównym miejscem akcji jest Miasto Wolnego Handlu, które w Trylogii Skrytobójcy zostaje tylko wspomniane w kilku miejscach. Całość w sumie przypomina trochę czasy Oświecenia, może trochę średniowiecza – nie jest to nic nowatorskiego, ale świat jest przedstawiony w taki sposób, że wciąga w siebie od pierwszej strony. Robin Hobb odważyła się stworzyć całą historię dla Królestwa Sześciu Księstw, którą poznajemy fragmentarycznie, czytając krótkie wspominki pisane przez wiekowego już Bastarda w jego samotni, w której towarzyszy mu tylko Ślepun. Nazwy geograficzne czy też imiona są proste i łatwe do zapamiętania, a to, co szczególnie mi przypadło do gustu, to imiona nadawane członkom rodziny panujących – wszystkie oznaczają jakąś cechę ich charakteru, ale jednocześnie nie warunkują w zupełności sylwetki psychologicznej noszącego dane imię.

Magia w tej trylogii jest jednocześnie prosta i wcale nie taka łatwa. Z jednej strony mamy Moc, którą władają tylko członkowie królewskiego rodu – a więc również Bastard Rycerski jako syn księcia Rycerskiego. Moc zostaje tu przyrównana do rwącej rzeki, w którą można wpaść i zatracić się zupełnie, a korzystanie z niej wyczerpuje człowieka i pozbawia go sił fizycznych. Jednocześnie od używania tej magii można się uzależnić tak samo, jak od narkotyków czy innych używek. I chociaż może ona sprawić wiele dobrego (to dzięki Mocy książę Szczery potrafił powstrzymać ataki statków najeźdźców z Wysp Zewnętrznych), to również wiele złego (wystarczy przypomnieć to, jak Konsyliarz złamał Bastarda, gdy ten używał Mocy, przez co chłopak już nigdy nie potrafił posługiwać się tą magią bez problemów i w pełni). Z drugiej strony mamy zakazane Rozumienie – możliwość połączenia się umysłem ze zwierzęciem i zrozumienia jego myśli. To dzięki Rozumieniu Bastard zdobywa swojego największego przyjaciela, Ślepuna, którym opiekuje się i który staje się jego towarzyszem na dobre i na złe. Jest to jednak magia niedozwolona, a każdy, kto przyznaje się do jej używania, może zostać zabity i jest traktowany jako parias. Dzieje się tak, ponieważ będąc połączonym umysłem przez długi czas ze zwierzęciem, człowiek przejmuje jego zachowania, a zaczyna zatracać swoje człowieczeństwo – jak Bastard w trzeciej części trylogii. Dlatego też nawet nasz bohater musiał ukrywać przed najbliższymi swoje zdolności i nie mógł się do nich przed nkim przyznawać.

Natomiast jeśli chodzi o bohaterów, to każdy z nich jest odrębną jednostką o skomplikowanej psychologii i charakterze. Poza księciem Władczym, który jest antagonistą, i księciem Szczerym, jako protagonistą, mamy tutaj pełen zakres ludzkich sylwetek i ich zachowań. Nikt nie jest czarno-biały, na postaci zbierają się różne odcienie szarości. Bastardowi towarzyszymy od dziecka i obserwujemy, jak dorasta, dojrzewa, popełnia błędy i stara się je naprawić. Co prawda czasami miałam wrażenie, że nieważne, co chłopak zrobi, i tak Los odwróci wszystko przeciwko niemu. Wiele wody musi w rzece upłynąć, by chłopak zrozumiał swoje postępowanie i to, jak bardzo krzywdził najbliższe sobie osoby. Wziął jednak odpowiedzialność za swoje czyny i z czasem dorósł, dzięki czemu nie sposób go nie lubić – każdy czytelnik znajdzie w nim chyba cząstkę siebie i będzie potrafił zrozumieć pobudki jego działania. Najbardziej tajemniczą postacią w całej trylogii jest Błazen, który jest jednocześnie szalenie inteligentny i szalenie tajemniczy – obok Bastarda to chyba moja ulubiona postać w całej serii i już nie mogę się doczekać, kiedy dopadnę do Trylogii Złotoskórego, by poczytać o kolejnych przeżyciach Błazna.

Jeszcze taka mała techniczna uwaga dla zainteresowanych – jeśli chodzi o jakość wydania, to MAG naprawdę się postarał. Wszystkie trzy tomy są w twardej oprawie, szyte, dzięki czemu mimo tego, że to grube cegły, nie rozpadają się. Na dodatek w każdym tomie na wklejce na tylnej okładce jest przedstawiona mapa Królestwa Sześciu Księstw, dzięki czemu łatwiej nam wyobrazić sobie wszystkie tereny, które odwiedzamy w trakcie akcji powieści.

Cóż mi pozostaje rzec na koniec? Ogromnie żałuję, że to już koniec tej serii. I chociaż zakończenie złamało mi serce i pozostawiło z ciężkim kacem książkowym na jakiś tydzień, to zamierzam jeszcze nie raz i nie dwa wrócić do niej. Losy Bastarda Rycerskiego to istny majstersztyk i powinny być traktowane jako kanon literatury fantasy – czyta się je z zapartym tchem, chłonąc każde słowo i przeżywając wszystko wraz z bohaterami. To nie jest łatwa lektura, bo i losy Bastarda do najłatwiejszych nie należą, ale gwarantuję, że spędzicie z tymi trzema sporymi tomami mnóstwo czasu i wcale tego nie będziecie żałować.

Tytuł Wyprawa skrytobójcy

Autor: Robin Hobb

Tłumaczenie: Agnieszka Ciepłowska-Kwiatkowska

Cykl: Skrytobójca, tom III

Wydawnictwo: MAG

Liczba stron: 995

Rok wydania: 2014