"Przeznaczenie jest wszystkim" – recenzja "Ostatniego królestwa" Bernarda Cornwella

Wikingowie, Duńczycy, poganie, najeźdźcy z Północy – tyle określeń dla jednego narodu, który potrafił zawojować Anglię, Ruś i dotrzeć nawet pod mury Paryża płynąc Sekwaną na swoich łodziach ze smoczymi łbami. Ta fascynacja wojownikami ze Skandynawii i Danii zaowocowała nakręceniem serialu Upadek królestwa, opartego na dziesięciotomowej sadze Bernarda Cornwella. Epickie dzieło angielskiego pisarza to, bazująca na faktach, historia, od której ciężko się oderwać i która fascynuje swoim rozmachem.

IX wiek, Anglia. Uhtred, syn Uhtreda, to ealdorman Bebbanburga. Dziewięciolatek, wychowywany najpierw pod innym imieniem, dopiero po śmierci starszego brata otrzymuje to miano, które przechodzi z ojca na pierworodnego syna. Gdy chrześcijańską Anglię najeżdżają pogańscy Duńczycy, chłopiec trafia do ich niewoli, gdzie zajmuje się nim jarl Ragnar. Od tej pory jego losy splatają się w skomplikowaną nić, w której o lepsze walczą miłość do rodzimego kraju i rodzimej ziemi, poczucie bycia Sasem, a fascynacja Duńczykami, miłość do człowieka, który go uratował, i niechęć do chrześcijaństwa. To wszystko dzieje się na tle przemian zachodzących w kraju, który powoli przekształca się w jedno, zjednoczone królestwo, na skutek upartych działań króla Alfreda, dążącego do konsolidacji tych ziem, i na tyle ciągłych walk z obcym najeźdźcą z odległej Północy.

Brak mi słów by opisać pierwszy tom Wojen Wikingów. Ta książka po prostu zapiera dech. Po dość nudnym i ciągnącym się jak rozgotowany makaron początku akcja nabiera tempa i do samego konća ciągle coś się dzieje. Z jednego pola bitwy trafiamy na drugie, a pomiędzy kolejnymi walkami podążamy za głównym bohaterem przez jego życie. Uhtred, miotany przez los od jednego walczącego obozu do drugiego, poszukuje sam siebie, swojej tożsamości i swojego miejsca na ziemi w tej całej skomplikowanej układance. Z jednej strony, służąc królowi Alfredowi, gorliwemu chrześcijaninowi, sam musi przynajmniej stwarzać pozory religijnego człowieka, a z drugiej wciąż ciągnie go do pogańskich wierzeń jego przodków i Duńczyków, wolnych i nieskrępowanych. Za wszelką cenę chce odzyskać utraconą na rzecz zdradzieckiego wuja ojcowiznę, ale trzy prządki jego przeznaczenia wciąż odciągają go od tego celu, aż w końcu przywiązują do kawałka ziemi po drugiej stronie kraju. Ostatecznie, chociaż nie porzuca tego marzenia, to zostaje poddanym króla Alfreda i pojmuje za żonę wyznaczoną mu przez władcę dziewczynę, by móc być dowódcą angielskiej floty. Co wcale nie ułatwia powrotu do ukochanego Bebbanburga.

Losy Uhtreda Uhtredsona rozgrywają się na tle ważnych wydarzeń w dziejach Anglii. Chrześcijaństwo, wciąż młoda religia na tych ziemiach, stara się wykorzenić pogańskie wierzenia. Powstają nowe kościoły i klasztory, a każdy mieszkaniec musi być ochrzczony. Oczywiście, wśród prostego ludu, żyjącego z dala od dworu, wciąż silne są dawne tradycje i obrzędy, a także wiara w wielu bogów opiekujących się ludzkością. Król Alfred za wszelką cenę stara się, by nowa religia zapuściła korzenie w jego kraju. Ponadto Alfred dąży ze wszyskich sił do obronienia swojej ziemi, Wessexu, czyli najbogatszej części kraju, przed najazdem Duńczyków, co dzięki odrobinie szczęścia (czy też boskiej pomocy) udaje mu się. Natomiast jego wieloletnim planem jest odzyskanie reszty ziem i zjednoczenie pod swoim berłem jako spójnego organizmu państwowego. Uda się to dopiero jego wnukom, ale podwaliny pod współczesną Anglię położył właśnie Alfred w IX wieku.

Na koniec słówko o stronie technicznej wydania tej książki – czarna, minimalistyczna okładka i biały grzbiet z kawałkiem rysunku, który ułoży się w całość po zebraniu wszystkich dziesięciu tomów, skradły moje serce już od pierwszego wejrzenia. Ponadto w środku na wklejce do okładki znajdziemy mapę Anglii z zaznaczonymi miejscami wydarzeń z ich ówczesnymi nazwami, a także współczesnymi odpowiednikami. Bardzo cieszyło mnie to, że autor postanowił zachować dziewięciowieczne nazewnictwo (jedynym odstępstem był Londyn), chociaż można sobie na tych nazwach czasami język połamać. Co więcej, Cornwell naprawdę postarał się by przybliżyć czytelnikowi wszystkie aspekty życia z tamtej epoki, więc wszystko zostało dokładnie opisane, począwszy od muru tarcz, czyli sposobu walki zarówno Duńczyków i Sasów, poprzez prace gospodarskie na każdą porę roku, aż po wytwarzanie węgla drzewnego. Jest to kawał solidnej roboty, której źródłami pisanymi były kroniki z dziewiątego wieku.

Oparta na faktach historycznych powieść Ostatnie Królestwo to wspaniały portret ówczesnej epoki, pozwalający nam przyjrzeć się nie tylko bitwom tamtych czasów, ale też kulturze i obyczajom. Opisane z rozmachem sceny batalistyczne porywają czytelnika, a gdy czyta się o murze tarcz ma się wrażenie, że stoi się w nim wraz z innymi wojownikami. To jednocześnie poruszające studium ludzkiej psychologii i poszukiwania samego siebie, swojego miejsca na ziemi, którego ze wszystkich sił pragnie młody Uhtred. Nie wiem, co przyniosą kolejne losy tego Anglika, ale wiem, że przeczytam je z ogromną ciekawością, a wam gorąco polecam całą tę serię – nie zawiedziecie się!

Tytuł: Ostatnie królestwo

Autor: Bernard Cornwell

Tłumaczenie: Amanda Bełdowska

Cykl: Wojny Wikingów, tom 1

Wydawnictwo: Otwarte

Liczba stron: 488

Rok wydania: 2019

Za egzemplarz serdecznie dziękuję: