Chcesz balonik? - recenzja "Tego" Stephena Kinga

Nie ukrywam, że lubię długie książki, ale przeczytanie ponad tysiąca stron przy pracy i domowych obowiązkach zajęło mi ponad miesiąc. Dlatego też dopiero teraz pojawia się kolejna recenzja mojego autorstwa, ale mam nadzieję, że Was naprawdę zachęcę do przeczytania tej cegły. Miłej lektury!

Jak wiadomo, do szeroko pojętej fantastyki należą również horrory i powieści grozy. A klasykiem tego gatunku jest w literaturze współczesnej z całą pewnością Stephen King. Przez jednych znienawidzony i uważany za nudziarza jakich mało, przez innych ubóstwiany i kochany bezgranicznie. Szczerze powiem, że moja fascynacja jego twórczością plasuje się gdzieś pomiędzy tymi dwoma skrajnymi punktami i waha się jak na dobrze rozbujanej huśtawce. Z jednej strony uwielbiam jego książki, a z drugiej wywaliłabym sporo stron, bo są tak nieznośnie długie, że już nie mam sił ich czytać do końca. Ta moja nie do końca sprecyzowana sympatia do autora była powodem, aby zakupić To, kiedy tylko książka pojawiła się w nowym wydaniu w księgarniach. I, będąc już całkowicie szczerą, uległam też przy okazji powszechnej komercjalizacji – do przeczytania akurat tej pozycji nieomal przymusiła mnie premiera filmowej wersji powieści. Po jej premierze nie pozostało mi nic innego, jak tylko zabrać się za lekturę jeszcze przed obejrzeniem filmu. Wszak musiałam najpierw sprawdzić, czy ta „cegła” przypadnie mi do gustu. A odpowiedź na to pytanie poznacie poniżej.

Akcja powieści w większości toczy się na terenie miasteczka Derry w stanie Maine. Derry to mała, senna miejscowość, jakich wiele w Ameryce, ale skrywa ona w sobie straszną tajemnicę. Co dwadzieścia siedem lat następuje tu cykl okropnych zbrodni o niewyjaśnionych przyczynach, które nie mają oddźwięku nigdzie na zewnątrz – wygląda to trochę tak, jakby Derry było otoczone szczelną kopułą, która nie przepuszcza żadnych informacji o tragediach w miasteczku. Mamy tu nie jednego, ale aż siódemkę bohaterów: Bill Denbrough, Eddie Kaspbrak, Stan Uris, Mike Hanlon, Beverly Marsh, Richie Tozier i Ben Hanscom, czyli tzw. Klub Frajerów – dzieciaków, które bawią się w swoim gronie i starają trzymać się z daleka od kłopotów. Ich życia Los splata w jedno i zmusza do bezwzględnej walki z Tym, które na samym początku zabija młodszego braciszka Billa, George'a. To, ukazujące się dzieciom najczęściej jako przerażający klown Pennywise, żywi się ludzkim strachem i dlatego przybiera najstraszniejszą dla oglądającego Je dziecka formę, z którą każde z wybranej siódemki musi zmierzyć się samo. Akcję rozpoczynamy w 1958 roku, a potem przeplata się ona z rokiem 1985, kiedy to nasi bohaterowie są już dorośli i muszą powrócić do rodzinnego miasta, by jeszcze raz przeciwstawić się Temu i spróbować Je ostatecznie pokonać.

Jak na horror, to muszę przyznać, że niespecjalnie się bałam. Prześladował mnie raczej swoisty niepokój przez całą lekturę opasłej, bo ponad tysiąc stronicowej książki. To, pojawiające się jako klown, Oko, ptak, itd. jest uosobieniem wszystkiego, co złe w ludziach i wszystkich ludzkich lęków. Takie najczystsze zło mogą pokonać tylko dzieci – połączone ogromną przyjaźnią i, przede wszystkim, wierzące. Bo, powiem to głośno, To jest bardzo mądrą i wiele nas uczącą książką. Jej pierwszą nauką jest to, że żeby pokonać niektóre lęki musimy po prostu uwierzyć, że nam się uda. Właśnie taką wiarę ma nasza siódemka – wierzą we Wróżkę Zębuszkę, w Świętego Mikołaja, w superbohaterów z komiksów. Gdy dorastamy, tracimy tę wiarę, opuszcza nas ona samoistnie w starciu z szarą i ponurą rzeczywistością. Dopiero postawieni przed ostatecznością, jesteśmy w stanie odnaleźć w sobie dziecko i na powrót uwierzyć w magię, która nas otacza, i niespotykane na co dzień istoty. Druga nauka, jaka płynie z lektury „Tego” to wiara w przyjaźń. Gdyby któreś z naszej siódemki pozostało samo, nie potrafiłoby pokonać Tego i wszystko pozostałoby bez zmian. Mają dookoła siebie przyjaciół, każde z dzieci umiało zmierzyć się z Tym, co je najbardziej przerażało, a ich połączona moc i przyjaźń być może doprowadzą do zwycięstwa nad potworem.

Powieść to naprawdę opasła księga – jak już pisałam, liczy sobie ponad tysiąc stron. Jeśli mam być szczera, to osobiście skróciłabym ją o kilkaset stron. Momentami lektura dłużyła mi się wręcz niemiłosiernie przez rozwlekłe, bardzo szczegółowe, wprost drobiazgowe opisy uczuć i krajobrazów Derry. Wynagradzała mi to jednak akcja, która po takich opisach nabierała jeszcze większego rozpędu. Nie nazwałabym tej książki horrorem, a może bardziej thrillerem, chociaż obawiam się, że gdy będę oglądać najnowszą ekranizację, to chyba umrę ze strachu i tyle ze mnie będzie. Bohaterowie są odmalowani znakomicie – każde z tej siódemki ma swój charakter, swoje problemy, zalety i wady, żadne nie jest idealne. I chociaż poznajemy ich jako dwunastolatków, to wydają się być bardzo dorośli, zbyt dorośli jak na swój wiek. Każde z nich ma też za sobą jakąś traumę z dzieciństwa, która ciągnie się za nim całe życie i wywiera na nie wpływ. Nawet postaci drugoplanowe, jak najgroźniejsze, bijące młodszych i słabszych, dzieciaki w całym Derry, są przedstawione wyraźnie i od samego początku budzą naszą niechęć i kompletny brak sympatii.

W ramach podsumowania muszę stwierdzić, że chociaż lektura jest długa i zabrała mi o wiele więcej czasu niż przewidywałam, to nie żałuję wcale czasu, jaki nad nią spędziłam. Napisałabym, że ta książka bawi i uczy, ale mogłoby to dziwnie zabrzmieć, zważywszy, że to King, a on raczej rzadko kiedy bawi, a częściej przeraża. Z całą pewnością jest to jednak mądra powieść, która przy uważnej lekturze może nas wiele nauczyć i która, według mnie, wpisała się już do kanonu powieści grozy.

A czy ktoś z Was już czytał To i ma swoje zdanie na temat książki? A może polecicie mi inne powieści o podobnej tematyce?

Tytuł: To

Autor: Stephen King

Tłumaczenie: Robert P. Lipski

Wydawnictwo: Albatros

Liczba stron: 1104

Rok wydania: 2017